 |
| Gan nhiễm mỡ tiếng anh - Dịch từ internet |
Gan là cấu trúc rất là quan trọng trong sự tiêu hoá. Đó là cơ quan lớn nhứt (trong cơ thể). Courtesy of Education/fattyLiver-Gihealth
Bác sĩ Trần Văn Sáng, phát ngôn viên của Hiệp Hội Bệnh Gan Kinh Niên tại Hoa Kỳ và hiện đang hành nghề tại tiểu bang Virginia . Ông tham gia nhiều chương trình nghiên cứu y khoa ở Mỹ. Bác sĩ Sáng cũng là người thường xuyên tổ chức và tham gia vào các hoạt động chăm sóc sức khoẻ cho cộng đồng.
Triệu chứng Bệnh Gan Nhiễm Mỡ
Quỳnh Như : Thưa Bác sĩ, đến với chương trình Sức Khoẻ và Đời Sống hôm nay, Quỳnh Như xin Bác Sĩ cho biết một số thông tin về chứng bệnh gan nhiễm mỡ. Trước hết xin Bác Sĩ giải thích về tên gọi của chứng bệnh này. Tại sao lại gọi là bệnh gan nhiễm mỡ?
BS Trần Văn Sáng : Gan nhiễm mỡ thực sự nó có cái tên là "Fatty Liver" (fatty = mỡ, liver = gan). Bệnh này thực sự nó có nguồn gốc rất là sâu xa, tại vì trước đây khi mà những thầy thuốc khám bệnh nhân thì sau khi tìm thấy họ có những sự khác thường trong các kết quả thử máu về gan, thì tất cả những thầy thuốc đều cố gắng tìm ra cái nguyên nhân như thế nào. Bên cạnh những nguyên nhân thí dụ như rượu hay là những cái khác về bệnh siêu vi gan B hay C thì người ta thấy có những loại bệnh gan mà không liên hệ tới những loại bệnh do vi trùng. Và khi làm sinh thiết những mẩu tế bào gan này, người ta thấy có rất nhiều những hạt phân tử mỡ ở trong những tế bào gan. Chính vì vậy mà mới có danh từ là "gan nhiễm mỡ". Về sau này người ta tìm thấy là gan nhiễm mỡ là do sự tích luỹ của một chất mỡ đa dạng (tiếng Anh gọi là Triclycerides) tức là một loại mỡ thường thường có nhiều hạt phân tử khác nhau. Và khi mà có sự tích luỹ nhiều những hạt mỡ này trong tế bào gan thì lúc đó người ta gọi đó là gan nhiễm mỡ.
Về sau này người ta tìm thấy là gan nhiễm mỡ là do sự tích luỹ của một chất mỡ đa dạng (tiếng Anh gọi là Triclycerides) tức là một loại mỡ thường thường có nhiều hạt phân tử khác nhau. Và khi mà có sự tích luỹ nhiều những hạt mỡ này trong tế bào gan thì lúc đó người ta gọi đó là gan nhiễm mỡ.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Quỳnh Như : Bệnh này biểu hiện qua các triệu chứng như thế nào, thưa Bác Sĩ?
BS Trần Văn Sáng : Về triệu chứng của bệnh này thì thường thường phần lớn bệnh nhân khoảng 50% không có một triệu chứng gì cả, cho tới khi bệnh tiến dần đến giai đoạn gây ra hiện tượng viêm kinh niên hay là xơ gan thì lúc bấy giờ bệnh nhân mới có những triệu chứng thí dụ như là mệt mỏi, ăn không được ngon, thưòng hay mệt, và sau cũng có những triệu chứng xuất hiện ngoài da như là những chấm đỏ ngoài da, hay là hơi bị vàng da. Đó là những triệu chứng thông thường nhất của bệnh này, trừ trong giai đoạn đầu thì rất là khó mà tìm biết. Tất cả những triệu chứng này thường được tìm thấy khi bệnh nhân đi khám bệnh và được thử máu thì người ta mới thấy sự bất thường của hoạt động của gan.
Quỳnh Như : Làm thế nào để chẩn đoán là bị mắc bệnh gan nhiễm mỡ, thưa Bác Sĩ?
BS Trần Văn Sáng : Chẩn đoán bệnh thì phần lớn - đa số người bệnh thường không có triệu chứng gì. Khi thử máu tìm những hoạt động của gan thì người ta thấy có sự bất thường của những men gan là AST và ALT, rồi sau đó thầy thuốc sẽ thử về những siêu vi gan B và C, và nếu không có mầm bệnh này thì người ta nghĩ là có những nguyên nhân khác. Và nếu mà trong trường hợp đó đi siêu âm gan thì sẽ thấy có hiện tượng, có dấu hiệu rõ ràng là có cái dị thường đóng mỡ trên gan bởi vì cái sự thay đổi cái hình ảnh trên gan do siêu âm. Và phần kế tiếp mà thường thường phải tìm hiểu, đó là tiền sử uống rượu của bệnh nhân như thế nào. Cuối cùng, để biết chắc chắn nhứt về bệnh này thì thường thường chúng ta phải qua một giai đoạn nữa, đó là làm sinh thiết gan thì sẽ được biết một cách chắc chắn.
Khoảng 50% bệnh nhân không có một triệu chứng gì cả, cho tới khi bệnh tiến dần đến giai đoạn gây ra hiện tượng viêm kinh niên hay là xơ gan thì lúc bấy giờ bệnh nhân mới có những triệu chứng thí dụ như là mệt mỏi, ăn không được ngon, thưòng hay mệt, và sau cũng có những triệu chứng xuất hiện ngoài da như là những chấm đỏ ngoài da, hay là hơi bị vàng da.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Nguyên nhân
Quỳnh Như : Xin Bác Sĩ cho biết những nguyên nhân có thể gây ra chứng bệnh này?
BS Trần Văn Sáng : Trong những nguyên nhân được tìm thấy thì nguyên nhân chính mà tất cả các nhà nghiên cứu đều đồng ý là có sự xáo trôn về cái biến dưỡng của chất béo trong tế bào gan. Gan là cấu trúc rất là quan trọng trong sự tiêu hoá. Đó là cơ quan lớn nhứt (trong cơ thể). Không những gan có những nhiệm vụ, thí dụ như là chế biến những chất albumin, dự trữ và sản xuất những chất đường, nó cũng còn tạo ra những sinh tố như sinh tố K để giúp cho sự đông máu, như giúp cho sự tiết mật để tiêu hoá chất béo, và cũng như là cuối cùng nó cho thấy có sự liên hệ trong sự dự trữ và sản xuất chất béo.
Tức là khi thực phẩm chúng ta ăn vào thì tất cả chất béo được đưa đến gan, và tuỳ theo nhu cầu của cơ thể mà gan có nhiệm vụ một là dự trữ lại những chất béo đó, hai là sản xuất những chất béo và chuyển ra ngoài để cung cấp cho cơ thể. Trong những trường hợp như vậy người ta thấy có sự xáo trộn của sự dự trữ và sản xuất chất béo.
Gan là cấu trúc rất là quan trọng trong sự tiêu hoá. Đó là cơ quan lớn nhứt (trong cơ thể). Không những gan có những nhiệm vụ, thí dụ như là chế biến những chất albumin, dự trữ và sản xuất những chất đường, nó cũng còn tạo ra những sinh tố như sinh tố K để giúp cho sự đông máu, như giúp cho sự tiết mật để tiêu hoá chất béoBác sĩ Trần Văn Sáng
Tất cả các nhà nghiên cứu tìm thấy tại sao như vậy, thì người ta thấy là trong trường hợp đó có những yếu tố ảnh hưởng đến sự xáo trộn của sự biến dưỡng chất béo trong tế bào gan, có nghĩa là tế bào gan dự trữ nhiều chất béo ở trong gan hơn là có một sự quân bình giữa sản xuất và dự trữ. Một khi mà dự trữ quá nhiều rồi thì những tế bào chất béo đó sẽ tích tụ lại trong gan và nó gây ra sự cản trở những hoạt động khác của tế bào gan.
Cái yếu tố chính thật sự là có những yếu tố ảnh hưởng đến những cấu trúc quan trọng trong tế bào gan, mà gần đây nhứt thì các nhà nghiên cứu mới tìm thấy là có những chất giống như là chất teriso (?) là một diếu tố quan trọng trong gan có nhiệm vụ trong vấn đề chuyển hoá chất béo. Tất cả những nguyên nhân nào đưa đến sự xáo trộn của chất này đều đưa đến hậu quả là gan nhiễm mỡ.
Và ngoài ra người ta cũng thấy gần đây nhứt thì có một chất đặc biệt là lepgin, đó là một chất do tế bào mỡ nó phân tiết ra và chất này cũng đóng vai trò quan trọng trong vấn đề là người đó mập hay không mập. Khi thiếu chất lepgin này thì cũng đưa đến sự xáo trộn trong sự biến dưỡng của chất béo trong tế bào gan. Đó là hai cấu trúc sâu xa nhứt nằm trong tế bào gan.
Bây giờ những nguyên nhân nào, yếu tố bên ngoài nào ảnh hưởng đến những cái phân tử chính trong gan? Người ta thấy phần lớn là do rượu. Tất cả những người nào uống rượu, thường thường trên 2 ly rượu mạnh một ngày, thì đều ảnh hưởng đến những cấu trúc này và đưa đến sự nhiễm mỡ trong gan do rượu.
Nhưng không phải do rượu không mà thôi vì người ta thấy những người bị mập, trong y học gọi là hội chứng xáo trộn về biến dưỡng (metabolic syndrome) gồm có mập, cao máu, tiểu đường, thì đó là những truờng hợp của những bệnh nhân thường có dấu hiệu nhiễm mỡ trong máu. Đây là chứng bệnh mà chúng ta sẽ có cơ hội để nói chuyện về sau này, đó là hội chứng biến dưỡng thì gồm có nhiều như người này bị cao máu, tiểu đường, và có sự tăng mỡ đa dạng trong máu.
Nguyên nhân nào, yếu tố bên ngoài nào ảnh hưởng đến những cái phân tử chính trong gan? Người ta thấy phần lớn là do rượu. Tất cả những người nào uống rượu, thường thường trên 2 ly rượu mạnh một ngày, thì đều ảnh hưởng đến những cấu trúc này và đưa đến sự nhiễm mỡ trong gan do rượu.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Điều thứ hai có trường hợp đặc biệt là có những trường hợp không phải là do ăn nhiều mà mập, nhưng lại do thiếu dinh dưỡng cũng đưa tới sự xáo trộn của hoạt động của gan.
Ngoài ra người ta cũng thấy có những thuốc mà khi sử dụng thì cũng làm thay đổi sự hoạt động của tế bào gan, đó là những thuốc chữa ung thư, hay là những thuốc dùng để chữa bệnh thấp khớp hay là suyễn. Đặc biệt có những chất độc cũng gây ra trường hợp này, đó là những trường hợp nhiễm độc chất phosphoric hay là do ăn trúng những loại nấm độc.
Nói chung, trong bệnh nhiễm mỡ thì hiện nay các nhà khoa học phân ra làm hai loại chính, hai loại mà có thể đưa đến cái này, đó là số một là rượu, số hai là không do rượu.
Người ta có hai nhóm bệnh khác nhau để người ta tìm cách đối phó, đó là một loại gan nhiễm mỡ liên hệ với rượu, và trường hợp thứ hai là gan nhiễm mỡ không liên hệ tới rượu.
Quỳnh Như : Bệnh Gan nhiễm mỡ có yếu tố di truyền không, thưa Bác Sĩ?
BS Trần Văn Sáng : Thật sự hiện nay tất cả các nhà khoa học cũng không tìm thấy được yếu tố di truyền nào rõ rệt, và đây là những bệnh tương đối cũng mới thành ra tất cả những nghiên cứu cũng còn cố gắng tìm thêm những yếu tố chính nào đưa đến những trường hợp mà gây ra sự xáo trộn của tế bào gan đó.
